Sự phát triển vận động là một lĩnh vực quan trọng trong sự phát triển toàn diện của mỗi trẻ và sự phát triển này bắt đầu ngay từ giai đoạn sơ sinh. Vận động của trẻ được chia làm 2 loại là kỹ năng vận động thô và kỹ năng vận động tinh. Các kỹ năng vận động này được xem như cột mốc đáng nhớ đánh dấu từng giai đoạn phát triển của trẻ. Mẹ hãy cùng dochoigiaoducsom.com tìm hiểu và phân biệt 2 loại kỹ năng vận động này nhé.

VẬN ĐỘNG THÔ LÀ GÌ?

Là những kỹ năng liên quan đến vận động hoặc sự phối hợp vận động các cơ lớn của cơ thể như: lăn, bò, trườn, xoay cơ thể, chạy, nhảy, đi, đứng, lò cò, đá chân, ném, vung tay, kéo, đẩy, leo trèo, giữ thăng bằng trên một chân… Hãy cho trẻ vận động thật nhiều giúp bé phát triển thể lực, phát triển chiều cao, tăng oxi lên não, cân bằng phối hợp 2 bán cầu não và phát triển trí lực. Trẻ phát triển kỹ năng vận động thô trước kỹ năng vận động tinh. 

Tác dụng của phát triển vận động thô

Những hoạt động này giúp trẻ phối hợp và kiểm soát các cơ bắp của thân, tay và chân. Đi thăng bằng, nhảy, đá, ném, và bắt là những kỹ năng chúng ta có được, trừ khi chúng ta không bao giờ phát triển chúng. Sức mạnh cơ bắp, sự cân bằng, khả năng điều khiển và phối hợp là những kỹ năng quan trọng đối với sự phát triển của một đứa trẻ. Nắm vững các kỹ năng vận động cơ thể giúp xây dựng mạng lưới thần kinh não và giúp trẻ phát triển một cách tự nhiên các vận động tinh. Hãy tham gia làm các hoạt động này cùng với trẻ – bạn có thể phát triển một thói quen hoạt động cơ thể của riêng mình và làm giảm nguy cơ đau tim, đột quỵ, và béo phì

Các mốc phát triển vận động thô của trẻ

Kỹ năng	Điểm mốc trung bình đạt được
Chỉ nâng được đầu	1 tháng
Nâng đầu khi nằm sấp  chống  tay	4 tháng
Lật từ sấp sang ngửa	4 tháng
Lật từ ngửa sang sấp	5 tháng
Ngồi có trợ giúp	5 tháng
Ngồi một mình	6 tháng
Tự ngồi lên và bò	8 tháng
Bám đứng lên  và đi có bám	9 tháng
Đi một mình	12 tháng
Chạy	15 tháng
Bước lên cầu thang	21 tháng
Bước xuống cầu thang	27 tháng
Đạp xe ba banh	36 tháng
Nhảy quãng	60 tháng
Đạp xe hai bánh	72 tháng

VẬN ĐỘNG TINH LÀ GÌ?

Là những kỹ năng liên quan đến khả năng điều khiển bàn tay và các ngón tay như: cầm nắm đồ chơi, xoay, vặn, siết, lắp ghép khối và các động tác phức tạp hơn như thêu, đan, nặn tượng, vẽ tranh, cầm bút, viết chữ, cắt kéo, cầm muỗng…Kỹ năng vận động tinh phát triển tùy theo việc chơi – tập luyện của trẻ.

Tác dụng của phát triển vận động tinh

“Bàn tay của con người, rất tinh tế và phức tạp, không chỉ khiến tinh thần tỏa ra ngoài mà còn cho phép toàn bộ con người tham gia vào các mối quan hệ đặc biệt với môi trường. Chúng ta thậm chí có thể nói rằng con người chiếm giữ môi trường của mình bằng bàn tay”.

Phát triển vận động tinh chủ yếu là các cơ bắp nhỏ của bàn tay và ngón tay. Các hoạt động mà bạn sẽ tìm hiểu về vận động tinh giúp trẻ dần dần cải tiến và phát triển việc kiểm soát và phối hợp của các vận động của bàn tay. Khi những kỹ năng này phát triển, trẻ sẽ có thể tự làm được nhiều hơn những việc cho chính mình, mà đỉnh cao là viết.

Các mốc phát triển vận động tinh ở trẻ

Kỹ Năng	Độ Tuổi
Mở nắm tay	3 tháng
Đưa đồ vật vào đường giữa cơ thể	4 tháng
Chuyển đổi ( từ tay này sang tay kia)	5 tháng
Với và nắm một bên	6 tháng
Ăn bốc bằng tay	9 tháng
Biết sử dụng ly mà không cần trợ giúp	9 tháng
Cầm đồ vật bằng hai ngón trỏ và cái	10-11 tháng
Biết sử dụng muỗng	12 tháng
Biết buông đồ vật tự ý	12 tháng
Có biểu hiện thuận tay	24 tháng

Theo các nghiên cứu khoa học, trẻ em không chỉ cần thời gian để chơi một mình và chơi với các trẻ khác không có sự can thiệp của người lớn; trẻ còn rất cần thời gian chơi với bố mẹ. Bé rất mong được chơi với bố mẹ vì điều này tạo nên cảm xúc rất đặc biệt cho bé. Vì vậy mà các bậc cha me được khuyến khích tìm thời gian để dành chơi với trẻ một cách thường xuyên, giúp bé phát triển vận động, phát triển thể chất và trí não cho trẻ.

SỰ PHÁT TRIỂN VẬN ĐỘNG CỦA TRẺ TỪ 1-3 TUỔI

Giai đoạn từ 1- 2 tuổi

 Vận động thô:

 - Bé bước đi những bước đầu tiên mà không có người giúp và bắt đầu chạy, ném được bóng.

 - Bé di chuyển một đồ vật, ngồi để nhặt một đồ vật dưới đất và vừa đi vừa đẩy hoặc kéo một đồ chơi có bánh xe.

 - Bé trèo cầu thang bằng 2 chân, 2 tay và đi xuống cầu thang thụt lùi bằng 2 tay, 2 chân.

 Vận động tinh:

 - Bé bỏ đồng xu vào ống tiền và lật trang sách nhưng bỏ qua nhiều trang.

- Mỗi bàn tay của bé dùng vào những hoạt động khác nhau : một để giữ thắng bằng, và một dùng để điều khiển.

- Bé xây tháp với 2-3 hình khối (15 tháng), 3-4 hình khối (18 tháng) và vẽ những đường kẻ trên giấy với chì sáp.

 Giai đoạn từ 2 - 3 tuổi

 Vận động thô:

 - Bé leo lên và đi xuống cầu thang một mình bằng cách sử dụng tay vịn, 1 bước leo, 1 bước nghỉ (chưa leo liên tục 2 chân).

 - Bé đi được xe đạp ba bánh: Bé đặt chân lên bàn đạp khi được đẩy và đạp xe, còn đặt chân xuống đất khi đến khúc quanh.

 - Bé nhảy và chân vừa vặn nhấc khỏi mặt đất hoặc nhảy từ một khối/bậc thang dưới cùng khi tay bé được người lớn giữ. Bé bước qua vật chướng ngại khi đang đi, đi giật lùi và xổm chơi không mất thăng bằng.

 - Bé đứng trên các đầu ngón chân và đứng một chân trong 3 giây. Bé chạy về phía trước cả bàn chân, người cứng và đi 4 bước với từng chân đi trên từng bậc. 

- Bé đá một trái banh bằng chân, ném một trái banh về phía trước mà không té với 2 tay và với một động tác cả thân người.

 Vận động tinh:

 - Bé hoàn thành trò chơi xếp, bắt chước xếp xe lửa và xây tháp với 6-7 hình khối (2 tuổi), 9-10 hình khối (3 tuổi).

 - Bé cầm bút chì màu bằng ngón tay bắt chước nguệch ngoạc đường tròn, vạch trên giấy các đường vạch một cách chủ động và vẽ đường thẳng ngang.

 - Bé nắm hai cánh cửa. Bé luồn các hột gỗ lớn có lỗ vào một sợi dây, mở kéo bằng hai tay và cắt đường thẳng với kéo.

 - Bé lật sách từng trang một, chỉ vào những đặc điểm nhỏ trong sách hình và tự xem sách một mình.

Mỗi một giai đoạn trẻ sẽ thể hiện những kỹ năng vận động khác nhau. Cha mẹ cần theo dõi và đánh giá để biết hướng cải thiện và hướng dẫn cho con. Tuy nhiên, sẽ có những trẻ không thể bắt kịp vì những vấn đề tiềm ẩn ảnh hưởng đến tốc độ phát triển. Điều quan trọng là trẻ nhận được càng nhiều sự chăm sóc (can thiệp sớm) càng tốt. Vì vậy, nếu cha mẹ lo lắng về bất kì mặt nào về sự phát triển của trẻ, hãy đến gặp bác sĩ hay y tá nhi khoa để nhận được sự giúp đỡ.